فرآیند آماده سازی کالا برای حمل، نگهداری و تحویل به مشتری میباشد. در واقع سیستمی است که زمان تحویل کالا را جهت انتقال، توزیع، ذخیره و فروش کاهش داده و تضمینی برای تحویل مطمئن در شرایط مطلوب به مشتری میباشد. وظیفه اصلی بسته بندی، محافظت از محصول است.
هدف از بسته بندی محصولات :
حفاظت از محصول در برابر هرگونه آسیب دیدگی فیزیکی؛
سهولت در جابجایی، شمارش و نگهداری؛
انبارداری آسان؛
جلوگیری از هدر رفتن محصول؛
انواع بسته بندی:
بسته ها انواع متفاوت دارند.
از جهت لایه ی موجود و عملکرد، بسته بندیها به شرح زیر میباشند:
بسته بندی اولیه: معمولا کوچکترین واحد توزیع یا بکارگیری است و اولین لایه ی دربرگیرنده محصول است که در تماس مستقیم با محصول میباشد. مانند بطری نوشیدنی که در تماس مستقیم با مایع ، قرار دارند. بسته بندی ثانویه : لایه ی بیرونی بسته بندی اولیه است. مانند سلفونی که تعدادی از بطریهای نوشیدنی را پوشش میدهد. (بسته های دوازده عددی آب معدنی)
بسته بندی سوم: ممکن است برای حمل و نقل های بزرگ و حجیم ، تعدادی از محصولات با بسته بندی ثانویه را در داخل یک بسته بندی قرار داد. (مانند پالت ها ، یا جعبه های چوبی بزرگ برای حمل و نقل کالا و دستگاه ها).
این سه نوع بسته بندی به عنوان راهنمای کلی ارائه گردید. رده بندی زیر میتواند مثالی از انواع بسته بندی باشد:.
روکش دار؛
بطریها؛
محافظ های بادکنکی؛
قوطیها (فلزی یا پلاستیکی)
پاکت؛
کیفهای پلاستیکی؛
جعبه ها؛
کارتن و کارتن پلاست؛
بسته های کوچک مقوایی؛
حمل کننده های چرخدار؛
بشکه؛ و ..
«شرینک» در اصطلاح به معنای “کوچک کردن” ، “منقبض کردن” ، “کشیدن بر اثر گرما” میباشد. بسته بندی به اشکال مختلفی قابل اجراست. پرکاربردترین این روشها، بسته بندی بوسیله نایلون ، کارتن و یا تلفیقی از هر دو است. بدین صورت که محصول در داخل کارتن قرار گرفته و کارتن بوسیله «دستگاه شرینک پک»، با نایلون ، شرینک میشود.
عملیات شرینک، به عمل جمع شوندگی پلاستیک بر اثر حرارت به دور محصول گفته میشود. دستگاه شرینک پک جهت بسته بندی انواع محصولات در ابعاد مختلف مورد استفاده قرار میگیرد: آب معدنی،کارتن ، پالت، طاقه ی پارچه، بشکه، گالن، قوطی کنسرو ، کمپوت و رب ، انواع شوینده ها، شیشه، پت و حتی محصولات حجیم مانند لوازم خانگی ، یخچال، کولر، اجاق گاز و …
روش بسته بندی محصول با نوع خاصی از نایلون به وسیله دستگاهی به نام «شرینک پک» انجام میشود. مکانیزم کار بوسیله پیچیدن فیلم مخصوص شرینک به دور بسته و ارسال آن به درون کوره انجام میپذیرد. در این روش بسته بندی ، فیلم شرینک چهار وجه از شش وجه بسته را پوشانده و دو سر بسته باز میماند. (محل دو دست در دو طرف پک آب معدنی را تجسم کنید.) مکانیزم کار به شکل زیر میباشد:
دستگاه شرینک پک شامل یک کوره ، تیغه دوخت و یک نوار نقاله میباشد. محصول بر روی نوار نقاله قرار گرفته و زمانی که به قسمت سنسور تیغه دوخت رسید ، نایلون مخصوص شرینک بر روی آن قرار میگیرد و تیغه دوخت ، عمل برش و دوخت دو لبه ی نایلون را انجام میدهد. سپس محصول به داخل کوره هدایت شده و بوسیله حرارت، نایلون به طور کامل اطراف محصول را دربر گرفته و بعد از خارج شدن از کوره و به محض برخورد با هوای آزاد بصورت صاف و یکدست قابل مشاهده خواهد بود .
برخی از دستگاه های شرینک پک فاقد تیغه دوخت میباشند. دو سر نایلون در زیر محصول بر روی هم قرار میگیرد و در داخل کوره دستگاه شرینک به هم می چسبند به این نوع دستگاه ها “اورلپ” یا “شرینک اورلپ” می گویند.
شاید پرکاربردترین نوع استفاده از این دستگاه در بسته بندی قوطی های نوشابه و آب معدنی باشد.
شرینک پک از نظر شکل به سه شکل:
۱- شرینک پک تونلی یا شیرینگ پک تونلی (مجهز به نوار نقاله و تونل گرمایی در ابعاد مختلف بسته به نیاز مشتری)
۲- شرینک پک کابینی
برای شرینک بسته های کوچک مانند جعبه سوهان، گز، ظرفهای یکبار مصرف غذا در رستورانها، جعبه های cd ، شانه تخم مرغ و …
۳- شرینک پک دروازه ای
(که مخصوص پالت ها یا محصولات و بسته های خیلی بزرگ می باشد.کوره این دستگاه ها معمولا ۴ یا ۵ متر طول ۲٫۵ متر عرض و ۳ متر ارتفاع دارند.
تقسیم شرینک پک تونلی از نظر نحوه کارکردبه صورت زیر است:
۱- تمام اتوماتیک : بسته یا کارتون یا بطری بر روی نوار نقاله قرار گرفته ،بصورت اتوماتیک با نایلون مخصوص شرینک پوشش داده شده و دوخت می خورد.بعد با شوتر یا جک پارویی به داخل کوره هدایت و از انتهای کوره به صورت “پک” شده خارج می شود.
۲- نیمه اتوماتیک:اپراتور موظف است بطری یا کارتن را بر روی قسمت جلویی دستگاه (سینی بسته بندی) قرارداده و بصورت درست بچیند، بعد پک آماده بسته بندی را با داست یا با جک شوتر به داخل پرده نایلون هُل داده و با زدن پدال تیغه دوخت دو سر نایلون را به هم بدوزد. بعد بسته را به داخل کوره هدایت کرده و در انتهای کوره محصول را از زیر فن خنک کننده بردارد.
۳- دستی (شرینک های دستی فاقل نوار نقاله بوده و بصورت کشویی بسته یا کارتن در داخل کوره قرا میگرفت و بعد از چند ثانیه باز بصورت دستی از کوره خارج می شد.این دستگاه ها تقریباً منسوخ شده است)
اتوماتیک
تقسیم بندی شرینگ پک تونلی از نظر نیروی مصرفی:
برقی
گازی
دوگانه سوز (برق _ گاز)
گازوئیلی
مزایای استفاده از دستگاه شرینک پک
- جلوگیری از نفوذ رطوبت و گرد و خاک، تخریب کارتن یا محصول و افت قیمت آن؛
- حمل و نقل سریعتر، راحتتر و ایمنتر(در بعضی از موارد مانند آب معدنی بدون شرینک پک به قدری جابجایی محصول سخت و گران است که اصلاً امکان جابجایی و انبار داری بدون شرینک کردن محصول مقدور نیست.)
- جلوگیری از شکستن، ترک خوردگی و به هم ریختگی محصول؛
- انبارداری راحتتر؛
- قابلیت چاپ و تبلیغ بر روی فیلم شرینک؛
- کاهش هزینه تا ۷۰% نسبت به بسته بندی با کارتن؛
برای انتخاب دستگاه شرینک پک مورد نیاز خود (اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک) باید چه نکاتی را مدنظر قرار داد:
میانگین میزان تولید در روز؛
تعیین ابعاد کوچکترین و بزرگترین بسته ی محصول؛
وزن بسته؛
برخی از عوامل موثر در قیمت دستگاه شرینک پک عبارتند از:
اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک بودن دستگاه؛
اندازه ابعاد کوره (با توجه به بزرگترین ابعاد محصول تولیدی)؛
وجود یا عدم وجود تیغه دوخت؛(در بعضی از انواع دستگاه ها نیاز به تیغه دوخت وجود ندارد و محصول نایلون شرینک به صورت تیوپی یا کیسه خیاری بر روی محصول با دست کشیده میشود.)
حداکثر وزن محصول ( محصول سنگینتر نیازمند موتور و گیربکس قویتر، نوار نقاله مستحکمتر است)؛
کیفیت محصول شرینک شده، رابطه مستقیم با مرغوبیت فیلم شرینک (نایلون مخصوص بسته بندی با دستگاه شرینک پک) مورد استفاده دارد. این فیلمها با استفاده از پلی اتیلن با چگالی پایین تولید میشوند. از آنجا که فیلم شرینک ،خاصیت شکل پذیری بالایی دارد، باید در هنگام تهیه آن، نوع محصول و همچنین نوع دستگاه در نظر گرفته شود تا بسته بندی نهایی دارای حداکثر کیفیت مدنظر مشتری باشد.همچنین بسته به نوع محصول انتخاب ضخامت مناسب فیلم شرینک بسیار مهم است زیرا اگر ضخامت کم باشد توانیی نگه داری وزن محصول را نخواهد داشت و اگر ضخامت زیادتر از حد مناسب باشد علاوه بر بالارفتن هزینه بسته بندی باعث غیر شفاف و کدر شدن محصول میگردد و زیبایی بسته بندی را از بین میبرد.
منبع : پویا ماشین البرز
https://pooyamachine.com/%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%b9_%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d9%86%da%a9-%d9%be%da%a9/